** Interview met twee wereldreizigers**

** Interview Met Twee Wereldreizigers **

Mag ik aan u voorstellen: Edwin en Lisette, bij velen beter bekend als Edenliset. Zoals iedereen ondertussen weet zijn Edenliset reisverslaafd, of misschien beter gezegd, verliefd op de wereld. Na jarenlang hard studeren en vele stage’s in de praktijk hebben zij deze week hun eindopdracht afgerond en zijn zij nu officieel geslaagd voor het beroep van wereldreiziger.

In het afgelopen jaar zijn er bijzonder veel vragen gesteld aan Edenliset, zowel door het thuisfront als door de reizigers die zij onderweg zijn tegengekomen. Veel vragen werden door meerdere mensen gesteld en deze vragen zijn nu gebundeld in dit exclusieve ‘Interview Met Twee Wereldreizigers’.

De eerste drie vragen zijn in het Engels omdat ze altijd in het Engels gesteld zijn.

* Vraag 1: Hi! Where are you from?
Edenliset: Holland

* Vraag 2: How long are you travelling for?
Edenliset: We’re travelling for a year, around the world.

* Vraag 3: Where have you been?
Edenliset: We took a train through Germany, Poland, Belarus to Russia, Mongolia and Beijing. After this, we took a train to Tibet and through the rest of China. We then travelled over land through Vietnam, Cambodia, Laos, Thailand, Malaysia, Singapore and took a boat to Indonesia. We were supposed to take a containership to Australia, but that got cancelled two weeks before, so we flew instead. After Australia, we went to Fiji, Tonga, Auckland, Cook Islands, Tahiti, Easter Island and Santiago de Chile. We travelled for one month in Argentina before heading to Peru, Ecuador and Colombia. We flew from Bogota to Curacao and will fly home on August 27th.

* Vraag 4: Wat vond je het allerleukst?
Edwin: Het jaar zat vol met hoogtepunten. Maar als ik er dan toch twee moet noemen: onze reis in Tibet en het slapen naast de actieve Bromo vulkaan op Java.
Lisette: Dit is de moeilijkste vraag om antwoord op te geven, er zijn zoveel mooie momenten geweest. Ik vond het moment dat we op de Mount Everest Basecamp aankwamen heel bijzonder. Van onder zeeniveau zijn we per trein naar ruim 3600 meter gereisd en per jeep naar verder naar 5200 meter. Dan zie je ineens die magische Mount Everest voor je. Dat was echt een kippenvelmoment. Verder zijn er heel veel geweldige momenten geweest. Dat hoeft niet persé iets heel groots te zijn, maar kan bijvoorbeeld ook een avondje doorzakken of een gesprek zijn in het half-Indonesisch met een meneer bij een koffiekarretje op Java.

* Vraag 5: Hoe doen jullie dat met de was?
Edenliset: Omdat wij een heel geëmancipeerd huishouden hebben, hebben we deze taak verdeeld. In Azië en Zuid-Amerika was Edwin verantwoordelijk voor deze taak. Hij vond het heel zwaar. Regelmatig moest ‘ie met zijn vuile was naar de mevrouw aan de overkant van de weg wandelen. Daar gaf hij zijn was af, om deze de volgende dag gewassen en gevouwen weer op te halen. Hij moet er nog van bijkomen. In Beijing hebben wij samen één keer een handwas gedaan in de badkuip van ons hotel. In Australië deed Lisette de was. Gewoon, in de wasmachine op de camping, zoals je dat in Frankrijk ook zou doen.

* Vraag 6: Wat is je favoriete continent?
Edwin: Van deze reis is mijn favoriete continent Azië. Maar we zijn ook al een paar keer in Afrika geweest en ik heb het gevoel dat ik deze vraag pas goed kan beantwoorden als we ook daar voor langere tijd hebben gereisd. Wel wil ik nog zeggen dat mij tijdens deze reis vooral duidelijk is geworden dat er geen continent ter wereld zo divers is als Europa.
Lisette: Met stip op 1: Azië. De mensen, de chaos, de geuren, de kleuren: ik heb mijn hart zo vaak verloren op dit continent. Mijn favoriete landen zijn Indonesië en Thailand, maar dat kan nog veranderen want we hebben nog heel wat landen te zien. Op twee absoluut Afrika. We hebben voor onze wereldreis zes landen op dit continent gezien en ik sta te trappelen om er nog veel meer te bezoeken.

* Vraag 7: Wat heb je het meest gemist?
Edwin, even los van familie en vrienden:
- Mijn muziek, die had ik bewust niet meegenomen omdat ik er normaal gesproken op vakantie nooit naar luister;
- De diversiteit in het eten. In Azië was het voornamelijk veel gebakken rijst en noedels, in Zuid-Amerika was het vlees, deeg, gesmolten kaas en gefrituurde snacks;
- Nachtrust, het is nergens zo stil ’s nachts als in de Westerse wereld;
- Drinkwater uit de kraan, dat is vrijwel nergens schoon genoeg;
- Wc’s waar je het wc papier doorheen mag spoelen.

Lisette:
- Mijn ouders en broertje;
- In Azië miste ik witte wijn, met-feta-gevulde olijven en Nederlandse kaas;
- In Zuid-Amerika miste ik het Aziatische eten. Oh, en Azië in het algemeen.

* Vraag 8: Maarre…nu zijn jullie wel zo’n beetje overal geweest, toch?
Edwin: Nee hoor, we hebben van de bijna 200 landen er deze reis maar 25 gezien. En dan ook nog maar een deel van deze landen. We kunnen makkelijk nog meerdere jaren vullen.
Lisette: Mee eens. Volgens mij is het onmogelijk om overal geweest te zijn. En hoe meer landen we bezocht hebben, hoe meer zin we krijgen om er nóg meer te zien.

* Vraag 9: Kost een wereldreis veel geld?
Edenliset: Ja, een wereldreis kost veel geld.

* Vraag 10: Waar dóen jullie het van?
Edenliset: Wij hebben voor deze reis ruim vier jaar gespaard. Maandelijks een paar honderd euro apart zetten is natuurlijk niet genoeg. En dus hebben we de afgelopen jaren drastische maatregelen genomen. Dure telefoon- en tijdschriftabbonnementen eruit, geen- tot weinig nieuwe spullen en kleding kopen (en dus ook weinig winkelen), één keer per maand uit eten i.p.v. één keer per week, de aanbiedingen aflopen bij de Lidl en elke week meerdere supermarkten bezoeken, in een goedkoop huurhuis wonen en het interieur niet onnodig vaak veranderen, een oude (goedkope) auto rijden, materialistisch gezien geen wensen hebben. Als je dan maandelijks één van de twee salarissen kan sparen, gaat het heel hard. Het vereist wel heel veel discipline en doorzettingsvermogen, maar als je je droom op deze manier kan verwezenlijken is het dubbel en dwars de moeite waard.

* Vraag 11: Maar jullie hebben natuurlijk wel heel veel geluk gehad dat jullie deze reis konden maken?
Edenliset: Hoezo, geluk? Is er iemand naar ons toegekomen die zei: ‘hier heb je zak geld, je baas is gebeld, ik heb vast jaren voorbereidingswerk voor je gedaan, heel veel plezier?’. Een wereldreis is geen kwestie van geluk, het is een kwestie van heel hard werken en het lef hebben om het daadwerkelijk te dóen. En dat is precies wat wij hebben gedaan. Het enige stukje geluk wat we misschien hebben is dat we tot de paar procent rijkste inwoners van de wereld behoren die dit na jaren sparen ook kunnen doen. Maar dat maakt het voor ons niet makkelijker dan voor welke tweeverdieners in Nederland of andere westerse landen dan ook.

* Vraag 12: Wat was het goedkoopste land om doorheen te reizen en wat was het duurste?
Edenliset: Vietnam was met stip het goedkoopste land, hier sliepen we in kamers van US $7 tot US$ 10 per nacht. Australië was het duurste: Hier betaalden we gauw 90 euro per nacht voor een kamer in een hostel.

* Vraag 13: Wat is jullie allemaal overkomen?
Edenliset: Uh…nou, helemaal niks. Hoe bedoel je?

* Vraag 14: Nou, helemaal niks gestolen, beroofd ofzo?
Edenliset: Nee hoor. De meeste ellende hebben we gehad met banken en verzekeraars in Nederland. Van het kastje naar de muur, één grote bureaucratische rompslomp.

* Vraag 15: Heb je je dan nergens onveilig gevoeld?
Lisette: In Azië niet. De eerste keer dat we ons onveilig voelden was pas na acht maanden, in Sydney. We liepen ’s avonds in het donker downtown en er liep een mannetje (vermoedelijk een zakkenroller) achter ons. Gelukkig hadden we het allebei direct door en hebben we hem afgeschud. In Zuid-Amerika heb ik me één keer écht onveilig gevoeld, wel heel wat keren niet op mijn gemak. Omdat hier elk huis/winkel/hotel rolluiken, hekken en dichte deuren hebben moet je als je weg bent geweest aanbellen voordat je bij je hotel naar binnen kan. In Arequipa in Peru deed men niet direct open terwijl onze straat heel donker en leeg was en wij de dag ervoor een verhaal hadden gelezen van een meisje die precies op zo’n moment was overvallen. Toen dacht ik wel: ‘als het moet gebeuren, dan nu’. Maar, de wereld is een veel veiligere plek dan veel mensen denken. 98% van de bevolking wil je helpen, niet overvallen. Ik vergeet nooit dat wij hier op Paaseiland met een Zwitsers stel over zaten te praten. We stonden op het punt naar het vaste land van Zuid-Amerika te vliegen en we waren allemaal een beetje onzeker over onze veiligheid, je leest en hoort er namelijk heel veel over. Net toen we het erover hadden klopte onze Chileense gastheer aan; met vier borden eten en een fles wijn stond hij breed lachend voor de deur. Daar is ons motto: ‘people want to feed you, not rob you’ ontstaan. En ik denk echt dat het zo is. Je moet helaas op sommige plekken wel veel meer op je hoede zijn dan op andere.

* Vraag 16: Heb je zin om naar huis te gaan?
Edwin: Natuurlijk is het leuk om iedereen weer te zien en niet iedere dag je tas in- en uit te pakken, maar als ik de keus en het geld had gehad was ik zeker langer weggebleven.
Lisette: Nee. Volgende vraag.

* Vraag 17: Een wereldreis is gewoon een lange vakantie, toch?
Edwin: Nee. Een wereldreis maken is veel zwaarder dan een paar vakanties achter elkaar plakken. Het is een soort persoonlijkheidstest. Je geduld en irritatiegrens wordt voortdurend getest, je moet altijd het initiatief nemen om te praten in een andere taal, je moet continue op je hoede zijn of je niet wordt afgezet en het initiatief nemen om een betere prijs te onderhandelen.
Lisette: Een wereldreis maken is op de meeste momenten hard werken. Dat lijkt misschien niet zo als we een week op het strand liggen. Maar het kan ook zwaar zijn; midden in de nacht opstaan om vervolgens uren of zelfs dagen met locals hutjemutje in een trein of bus te zitten, elke dag opnieuw op zoek moeten naar een slaapplek en eten. Je bent ook steeds vooruit aan het denken en het plannen, we leken soms wel een reizend reisbureau! Waarvandaan vertrekt de bus die we morgen moeten hebben, hoe komen we op het busstation, moeten we nog wat te eten voor onderweg hebben, boeken we een hotel vooruit of zoeken we er één ter plaatse? Vluchten en campers moeten op tijd geboekt worden als je het betaalbaar wilt houden, en hotels op sommige plekken ook. Daarnaast gaat de administratie thuis ook door, de huur wordt nog steeds afgeschreven en het pinnen in verschillende valuta geeft ook nog weleens stof tot nadenken. En dus ben je weer op het strand aan het Telebankieren en je Excelbestandjes aan het bijwerken. Dit alles zonder vaste verblijfplaats als basis. Bij tijd en wijle best vermoeiend.

* Vraag 18: Waar heb je je het meest aan geïrriteerd tijdens de reis?
Lisette: Toiletshowers. Van die douches in Azië die boven de wc hangen waardoor de hele badkamer nat wordt als je gedoucht hebt. Vet irritant. Ook vervelend: herrie. Overal op de wereld is altijd herrie. In Azië gaat men vroeg naar bed maar staat men ook om 5 uur ’s morgens naast je kamer te ouwehoeren. In Zuid-Amerika leeft men juist meer ’s nachts, waardoor je soms compleet geen nachtrust hebt. Overal ter wereld wil men hun muziek aan je opdringen, of het nou Thaise karaoke of Ecuadoriaande Salsa is. En bij voorkeur ook op het hardste volume. Daar wordt je echt gillend gek van na een uur of tien. Ook heb ik me geïrriteerd aan de honderden plastic flessen met drinkwater die we onderweg steeds moesten kopen. Oh ja en ik heb me natuurlijk ook kapot geërgerd aan de vele Verschrikkelijke Toeristen die we onderweg zijn tegengekomen.
Edwin: Ik heb me het meest geïrriteerd aan asociaal gedrag. Mensen doen op veel plekken op de wereld precies waar ze zin in hebben zonder rekening te houden met een ander. In China kan dat rochelen en tuffen zijn, in Zuid-Oost Azië kunnen drie mensen tegelijk in een bus een telefoon met muziek aan hebben staan, in Zuid-Amerika zal er nóóit iemand een stap opzij doen als je elkaar tegenkomt op een stoep. Als je er wat van zegt staat dat op veel plekken gelijk aan gezichtsverlies en als je toch besluit het gesprek te openen zal men daar niet positief op reageren maar gewoon doorgaan met waar ze mee bezig zijn. Heel irritant.

* Vraag 19: Wat is er zo leuk aan om op wereldreis te gaan?
Lisette: Allereerst de ultieme vrijheid die je hebt om te gaan en te staan waar jij wilt. Los zijn van verplichtingen en de sleur van alledag. Elke dag op reis is elke dag een nieuw avontuur, je maakt nieuwe dingen mee en je ontmoet nieuwe mensen. Overwegend héél leuke en interessante mensen. Hierdoor leer je ook elke dag heel erg veel. Leren is een heel breed begrip tijdens een wereldreis. Je kan leren van een andere reiziger met een inspirerend levensverhaal, leren van een kindje in Laos wat tevreden is met een rubberen band als speelgoed, leren water bij de wijn te doen als er geen accommodatie naar je zin beschikbaar is, leren dingen te eten omdat er niks anders is, leren om te gaan met teleurstellingen als je vrachtschip niet gaat, leren je gevoel compleet on hold te zetten als er op dat moment geen ruimte voor is, leren om te gaan met andere mensen, leren dat je de wereld in je eentje niet kan verbeteren, leren te plannen en leren door te zetten als je echt niet kan opgeven. Kortom; een wereldreis is één groot leerproces. En tesamen met het avontuur en de geweldige, inspirerende mensen die je ontmoet vormt dat een levensstijl die je thuis op één vaste plek nooit kan creeëren. Deze levensstijl is echt verslavend. Daarnaast kon ik tijdens de reis ongelimiteerd doen wat ik het allerleukst vond: reizen, schrijven en fotograferen. Geweldig natuurlijk.
Edwin: Geen enkele dag is hetzelfde als je op wereldreis bent, je zintuigen worden voortdurend geprikkeld.

* Vraag 20: Hoe is het om continue, 24 uur per dag bij elkaar te zijn als je als stel een wereldreis maakt?
Edwin: Wij waren voor onze reis al heel erg op elkaar ingespeeld. Tijdens onze reizen hebben we altijd als natuurlijk een eigen rol: zo zoekt Lisette bijvoorbeeld de hotelletjes uit en regel ik het vervoer. Tijdens deze reis is weer gebleken dat we een heel goed team vormen. We hebben veel lol samen en we kunnen eventuele kleine irritaties snel uit de wereld helpen. Wel is het zo dat het best heftig is om een heel jaar lang altijd op elkaar lip te zitten. Wij kunnen daar toevallig goed mee omgaan, maar we hebben ook relaties zien stranden onderweg.

* Vraag 21: Zou je iedereen aanraden op wereldreis te gaan?
Lisette: Ik zou iedereen aanraden een tijdje uit je ‘comfort zone’ te stappen, je huis en je baan even te laten voor wat het is en afstand te nemen. Het werkt heel verhelderend als je van een (letterlijke) afstand naar je leven kan kijken, al heeft dat wel wat tijd nodig. In het begin ben je nog te druk met alles leuk vinden, na een maand of vier à vijf ga je meer nadenken over je leven en over wat je thuis allemaal hebt. Overigens ook grappig; heel veel reizigers dromen tijdens hun reis heel heftig over hun kindertijd, dat heb ik ook gehad, zowel tijdens mijn jaar in Australië als op deze wereldreis. Alsof daar ineens ruimte voor is in je hoofd, alsof je na een maand of vijf à zes je thuis echt hebt losgelaten. Ik denk dan ook dat je wel langer dan een paar maanden weg moet gaan om dat op die manier te ervaren. Afstand nemen geeft een heel helder beeld van ons leven in Nederland. In onze wereld thuis moeten we altijd van alles zeker zijn, wat ons maakt tot overwerkte control freaks. We moeten een koophuis, een leuke baan met een leuk salaris, we moeten een hoop vrienden en we moeten alles zes keer verzekeren, als het nou gaat om onszelf, onze fiets of om de hoogte van ons pensioen. We móeten zoveel (en van wie eigenlijk) dat we vergeten dat we op dít moment leven. Als je een tijdje afstand neemt van al je zekerheden zal je gauw merken dat je heel veel van die zekerheden helemaal niet nodig hebt om te overleven. Aan de andere kant: het maken van een wereldreis is heel heftig Het vergt heel veel energie, doorzettings- en aanpassingsvermogen. Als je dit niet hebt of überhaupt geen zin hebt om op reis te gaan, moet je zeker lekker thuisblijven. Je moet het alleen doen als je het écht wilt. Anders wordt je er echt niet gelukkig van.
Edwin: Daar heb ik niks meer aan toe te voegen.

* Vraag 22: Zijn jullie veranderd door de wereldreis?
Lisette: Het is onvermijdelijk dat je veranderd door een wereldreis. Dat kan in heel veel kleine dingetjes zitten, het is lastig aan te geven waar dat precies in zit. Tenslotte zijn we bovenal nog steeds gewoon Edwin en Lisette. Misschien wordt het het best omschreven door mijn vriendin Marjolein, die zelf ook een paar wereldreizen heeft gemaakt:
‘Gelukkig worden jullie nu nooit meer helemaal normaal, jullie hebben een vlekje op je ziel door de wereld te zien en er echt geweest te zijn. Wees er trots op, want het blijft een reservepotje dat niemand jullie meer af kan nemen.’

* Vraag 23: Wat neem je mee op wereldreis en wat juist niet?
Edenliset: Wel meenemen: een mes/lepel/vork/kurkentrekker in één, een zaklamp, goede oordoppen, een goede (!) wereldstekker, je paspoort, genoeg bankpassen en creditcards en je tandenborstel. Oh en een netbook, tegenwoordig is zonder laptop reizen veel onhandiger dan mét omdat er vrijwel overal gratis WIFI is. Vergeet tijdens het inpakken ook niet: bijna alles is overal en altijd te koop. Geen stress als je wat vergeet.
Niet meenemen: tenzij je onder een boom in de bush gaat slapen absoluut geen klamboe meenemen. Wij laten hem al jaren thuis; zelfs budgetaccommodaties van 6 dollar per nacht snappen dat een kamer niet verhuurd wordt als ze er geen klamboe inhangen. Neem liever elastiekjes mee om eventuele gaatjes dicht te binden. Verder niet teveel kleding meenemen, dat wordt maar vaal in de was en je draagt toch altijd je favoriete outfit. Je koopt eens wat bij, je gooit eens wat weg. Ook niet mee gaan lopen zeulen: moneybelts, van die tasjes voor op je buik. Hebben we nog nóóit gebruikt. Wil je wat kopen, moet je jezelf half uitkleden. Daarnaast: alsof toeristen-overvallers niet weten dat iedereen zijn paspoort op zijn buik bewaart. Als jij een mes tegen je keel hebt geef je hem toch wel af. Neem liever een klein portemonneetje mee met weinig cash en stop dat in de voorzak van je broek of binnenzak. Laat je belangrijke spullen zoveel mogelijk in een kluis in je hotel. Werkt veel beter.

* Vraag 24: Voorlopig hebben jullie natuurlijk geen recht van spreken meer, als het gaat om vakanties, hè, niks meer te klagen….jullie hebben je portie nu wel gehad?
Edenliset: Hahaha, oh, is dat zo? Dat zullen we dan weleens zien. Volgens ons creeër je je portie zelf, dat is slechts een kwestie van tijd.

* Vraag 25: Hebben jullie ergens spijt van?
Edenliset: Wij hebben van geen enkele beslissing die wij het afgelopen jaar hebben genomen spijt. Hoe kan het ook anders; we hebben onze droom waargemaakt. Hoe kan je daar nou spijt van hebben?

Goh, dank voor dit openhartige interview! Willen jullie zelf nog iets kwijt aan de lezers thuis?

Edwin: Ik wil nog even kwijt, dat ik van mening ben; dat de trein het beste vervoermiddel is voor een reis van A(msterdam) naar B(eijng); dat het geen zin heeft om cola te drinken als bier goedkoper is (Vietnam); dat de controle aan de Cambodjaanse grens door een dokter er inderdaad voor zorgt dat je niet ziek wordt in dat land….maar pas nadat je Cambodja al weer uit bent; dat zwaaiende kinderen langs de weg de highlight zijn van Laos, zeker als je per scooter reist; dat ons resort op Ko Kut het tegenovergestelde was…een aanrader dus…; dat je voor lekker en afwisselend eten in Maleisië (zowel Chinees als Indiaas als Indonesisch) moet zijn; dat Indonesië (= meer dan Bali) een TOP-land is, dat je bijna ultieme vrijheid voelt als je in Australië (of Nieuw Zeeland) een campertje huurt en op de bonnefooi rondreist; dat als je dan toch naar de Pacific gaat, Tonga en Paaseiland echte aanraders zijn; dat als je het paradijs zoekt in Fiji, Cook Islands of Frans Polynesië je niet op de hoofdeilanden moet zijn, maar door moet vliegen naar een klein eilandje waar je een heel duur resort boekt…; dat rood-vlees liefhebbers echt in Argentinië moeten zijn; dat je in Zuid Amerika met een paar woordjes Engels niet ver komt, met een paar woordjes Spaans echter wel; dat natuurliefhebbers in Peru, Ecuador en Colombia hun hart op kunnen halen; dat we ons in Zuid Amerika bijna nergens zo veilig hebben gevoeld als in Colombia; dat de Nederlandse Antillen een perfecte plek zijn om een wereldreis te eindigen; dat ik blij ben familie, vrienden en collega’s weer te zien en te spreken.

Lisette: Ik wil iedereen thuis ontzettend bedanken voor de interesse in onze verhalen en onze wereldreis in het algemeen. Ik heb voor vertrek steeds geroepen: ‘ik publiceer mijn dagboek op onze site, wat mensen daarmee willen doen moeten ze zelf weten’. Maar dat er zó’n enorme respons zou zijn op mijn reisverslagen, dat had ik nooit durven dromen. Op dit moment zijn er bijna 165.000 bezoekers op onze website geweest. Omdat we de site al een tijdje gebruikten moeten we er voor de zekerheid ongeveer 30.000 hits afhalen. Dat houdt in dat onze website in het afgelopen jaar ruim 135.000 keer is bezocht, dat had ik van te voren nooit verwacht. Daarnaast waren jullie berichtjes onder de verhalen -waar soms zelfs discussies uit ontstonden :)- en jullie lieve e-mails gedurende dit jaar niet alleen een gigantische steun in tijden dat het even niet mee zat, ook was het mijn motivatie om elke dag weer de laptop te pakken en tóch weer te schrijven. Dit volledige dag-tot-dag reisverslag is daarom niet alleen mijn, maar zeker ook jullie verdienste. Dank-, dank-, dank jullie wel!

***

Het zou naïef zijn te denken dat Edenliset nu wel ‘genoeg van het reizen zullen hebben’. Elke stap die zij verder zetten op deze prachtige aarbol, elke nieuwe persoon die zij ontmoeten, elke aparte situatie waarin zij zich bevinden, doet hen verlangen naar meer. Daarom is een vaarwel niet op zijn plaats, maar zeggen zij liever:

‘Hasta luego amigos, tot de volgende reis!’

*****

* LIVE YOUR DREAM, IT’S AMAZING!!*